Tết Đoan Ngọ( hay còn gọi là Tết diệt sâu bọ hay Tết Đoan Dương) tồn tại từ lâu trong văn hóa người Phương Đông. Và tục lễ cúng trong ngày Tết Đoan Ngọ cũng theo đó mà có. Để hiểu rõ hơn về Tết Đoan Ngọ, trong bài viết sau sẽ chia sẻ đầy đủ Cách cúng tết Đoan Ngọ, Giờ cúng Tết Đoan Ngọ hợp lý nhất.
Xem thêm: những kiêng kỵ khi kê giường ngủ.
Lễ cúng tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ ngày 5/5 âm lịch hàng năm, là lúc tiết trời oi ả. Đây là lúc chuyển mùa, sâu bọ, côn trùng cũng được dịp phát triển gây bệnh cho người, vật nuôi và cây cối. Thế nên Theo người Việt thì Tết Đoan Ngọ còn gọi là Tết giết sâu bọ. Vào ngày Tết Đoan Ngọ, các gia đình thường chuẩn bị mâm cỗ cúng để dâng tổ tiên, thần linh, với mong muốn cầu cho một mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa, không bị sâu bệnh phá hoại và cầu mong sức khỏe, bình an cho mọi người.
Tùy vào vùng miền khác nhau ma người dân có cách cúng và chuẩn bị lễ cúng Tết Đoan Ngọ khác nhau.
Ngày nay, Lễ cúng tết Đoan Ngọ rất được chú trọng và cũng chính là một nét đẹp của văn hóa người Việt Nam ta.
Cúng tết Đoan Ngọ vào giờ nào
Đoan có nghĩa là mở đầu, Ngọ là khoảng thời gian từ 11h tới 13h. Vì thế lễ cúng Tết Đoan Ngọ nên được tiến hành vào giờ chính Ngọ( 12h trưa) ngày 5.5 Âm lịch. Cho nên để có đầy đủ lễ vật cúng Tết Đoan Ngọ vào giữa trưa thì sáng sớm nhà nhà đều chuẩn bị mọi thứ sẵn sàng, đầy đủ.
Xem thêm: Khi về nhà mới nên mang vật dụng gì trước,
Cách cúng tết Đoan Ngọ
Cúng Tết Đoan Ngọ thì gồm cúng gia tiên và cúng ngoài trời. Mâm cỗ mặn ngọt , lễ vật cúng tùy thuộc vùng miền.
Sau khi cúng xong thì đối với người dân ở các vùng thôn quê thừng có tục lệ rủ nhau đi hái lá. Theo quan niệm giữa trưa Tết Đoan Ngọ là thời khắc có dương khí tốt nhất, là giờ mặt trời tỏa ánh nắng tốt nhất trong năm. Lá cây cỏ hái được vào giờ này có tác dụng chữa bệnh rất tốt như các bệnh ngứa ngoài da, nhất là các bệnh về đường ruột hay khi cảm mạo, đem những lá thuốc này nấu nước xông giải cảm rất tốt.
Đối với thị thành, không nhiều vườn tược, cỏ cây, người dân thay vì đi hái thì dân sẽ mua lá thuốc vào ngày này. Những dịp Tết Đoan ngọ, người buôn bán từ quê thường mang ra theo đủ thứ loại lá bày bán. Lá được xắt nhỏ, phân từng loại riêng biệt, người đi chợ chọn lấy những lá có mùi vị ưa thích mua về, đúng ngọ ngày mồng 5, lại đem ra phơi khô rồi bọc lại để trong tủ thuốc gia đình, dùng khi nhà có người ốm đau.
Văn cúng tết Đoan Ngọ
Nam mô A di Đà Phật!
Nam mô A di Đà Phật!
Nam mô A di Đà Phật!
– Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ Khảo, Tổ Tỷ)
Tín chủ chúng con là: …
Ngụ tại: …
Hôm nay là ngày mùng 5/5 âm lịch, nhằm ngày tết Đoan ngọ, chúng con sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, hoa đăng, trà quả dâng lên trước án.
Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long mạch, Tài thần, cúi xin các Ngài giáng lâm trước án chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ …, cúi xin các vị thương xót con cháu chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ tại nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A di Đà Phật!
Nam mô A di Đà Phật!
Nam mô A di Đà Phật!
Cúng tết Đoan Ngọ gồm những gì
Xem thêm: Giờ cấm xe tải vào thành phố Hà Nội
Theo truyền thống văn hóa người Việt Nam ta, mâm cúng tết Đoan Ngọ thường có các lễ vật cơ bản như:
Hương, hoa, tiền vàng mã,
Nước, rượu nếp
Các loại hoa quả
Bánh tro, bánh ú, cơm rượu nếp,
Xôi, chè.
Tuy nhiên đối với mỗi vùng miền, mỗi dân tộc thì có thêm những lễ vật khác nhau. Nhưng truyền thống của Cúng tết Đoan Ngọ là phải có tiền vàng mã, hương hoa quả, rượu, nếp
Đối với miền Bắc và Bắc Trung bộ: Trong mâm hoa quả không thể thiếu quả dưa đỏ. Và với quan niệm xưa thì tin rằng thịt vịt mát, ăn vào sẽ làm mát cơ thể cả năm vì thế mà Miền Trung từ Thanh Hóa vào đến Thừa Thiên – Huế không thể thiếu chè kê và thịt vịt trong dịp Tết Đoan Ngọ. Người miền Bắc thì hoa quả cúng thường có mận, vải, đào, xoài, dưa hấu… Ngoài ra món bánh tro( bánh gio) cũng là lễ vật đặc trưng ở miền Bắc.
Đối với miền Nam Trung Bộ: Từ Đà Nẵng vào đến Quảng Ngãi, trên mâm cúng tết Đoan Ngọ luôn có xôi chè cúng lễ. Nhà nào có vườn cây ăn quả thì cho trẻ nhỏ vào tận vườn hái trái ăn.
Đối với miền Nam: Mâm cúng tết Đoan Ngọ của người miền Nam không thể thiếu bánh ú tro, chè trôi nước, xôi gấc,… Sau khi cúng xong, cả nhà sẽ cùng quây quần bên mâm để thưởng thức những món ăn này.
Một số gia đình thì trong dịp Tết Đoan Ngọ còn có 2 phần khác nhau là lễ cúng gia tiên và lễ cúng ngoài trời
Mâm lễ cúng Gia tiên gồm:
1 mâm cơm chay
9 bông hoa đồng tiền đỏ cài lên mâm hoa quả
3 chén rượu ba màu trắng, đỏ, vàng
3 chén nước trà ba hương vị khác nhau
Bánh chay, xôi chay
Mâm quả ngũ sắc có đủ năm vị là: chua, đắng, cay, mặn, ngọt
Vàng thuyền, vàng thỏi, vàng lá
1 ít tiền âm phủ
Mâm cúng ngoài trời:
Bàn cúng trải một tấm vải đỏ rộng
9 bông hoa đồng tiền đỏ cài lên mâm ngũ quả.
5 chén rượu năm màu trắng, đỏ, vàng, xanh, đen( rượu nho pha một ít hùng hoàng)
5 chén nước trà năm hương vị khác nhau
Bánh chay, xôi chay
Mâm quả ngũ sắc có đủ năm vị là, cay, đắng, mặn, ngọt, chua.
Vàng thuyền, vàng thỏi, vàng lá.
1 chiếc lọng đỏ có viền vàng. (không cúng tiền âm phủ)
Lưu ý khi cúng Tết Đoan Ngọ
- Chuẩn bị đầy đủ đồ lễ để cúng Tết, Đồ lễ phải tươi ngon, sạch sẽ.
- Sắp xếp bàn để mâm cúng cẩn thận hợp lý, bày trước bàn thờ tổ tiên và trước nhà
- Đoan Ngọ rơi vào buổi trưa, khoảng từ 11 – 13h. Đối với những gia đình không có thời gian ở nhà thời điểm trưa thì cũng có thể cúng vào buổi sáng sớm.
- Chuẩn bị văn cúng cẩn thận, ăn mặc chỉnh tề khi cúng. Có đông đủ người trong gia đình tham gia lễ cúng càng tốt.
- Khi cúng, gia chủ sẽ khấn vái, đọc văn khấn thành khẩn rồi thắp nhang lên tổ tiên nhằm mong được phù hộ may mắn, sức khỏe cho gia đình.
- Cúng xong cả gia đình quây quần thụ lộc.
